W dniu 15.12.2016 r. doszło do niecodziennego zdarzenia. Uczestnikom wyprawy wędkarskiej, zorganizowanej przez Marinero Wędkarstwo Morskie udało się zaobserwować delfina. Całe zdarzenie miało miejsce przed godz. 11:00, kilka mil morskich od brzegów Władysławowa. Jak donieśli nam obserwatorzy ssak towarzyszył im przez dobre pół godziny, przy czym opisują go jako towarzyskiego, chętnego do zabawy – jakby cieszącego się ze spotkania z ludźmi. Delfin pływał przy burcie łodzi „Marinero” z prędkością 15 – 17 węzłów, od czasu do czasu nawet ją wyprzedzając. Dokonana przez nas analiza otrzymanej dokumentacji video wskazuje, że prawdopodobnie mamy tu do czynienia z jednym z dwóch gatunków delfinów obserwowanych wcześniej w Bałtyku – delfinem butlonosym lub białonosym.
Informacje o spotkaniu z delfinem, które uzyskaliśmy od Pana Marcina Ortela, właściciela łodzi wędkarskiej „Marinero”
Całe zdarzenie miało miejsce 15 grudnia. O godzinie 10:24 po wyjściu z portu we Władysławowie jednostka znajdowała się na pozycji 55°02’18.1″N 18°06’39.2″E gdzie dryfowała. Wtedy po raz pierwszy zaobserwowany został delfin kilka razy wynurzając się obok łodzi. Następnie po 15 minutach kiedy łódka objęła kurs na południe znowu udało się zobaczyć delfina w okolicach jednostki. O godzinie 10:54 kiedy łódka nabierała prędkości, a licznik wskazywał ok 9 węzłów delfin pływał przy burcie. Wraz z przyspieszeniem do prędkości 15 – 17 węzłów delfin wyraźnie się bawił ścigając się z łodzią i bez problemu wygrywając ten nierówny pojedynek.
Bardzo dziękujemy uczestnikom rejsu – wędkarzom, za przekazanie dokumentacji ze spotkania, a w szczególności Panu Marcinowi za zgłoszenie niebywałego zdarzenia oraz pełną współpracę z naszą placówką, która od lat rejestruje obserwacje ssaków morskich w Bałtyku. Jak widać, możemy doświadczyć niespodziewanych rzeczywistych atrakcji nawet w naszym morzu. Warto więc obserwować Bałtyk.
Spotkania z delfinami w Morzu Bałtyckim nie zdarzają się często, dlatego każde takie spotkanie warte jest odnotowania. Przedstawiamy kilka faktów.
Delfiny butlonose (Tursiops truncatus) są rzadkimi gośćmi w Bałtyku, ale nie znaczy to, że się tu nie pojawiają. 8 sierpnia 2015 roku pracownicy Stacji Morskiej otrzymali informację o pływających delfinach tuż przy Helu. Niestety, turystom nie udało się zrobić zdjęć, dzięki którym można by określić, o jaki gatunek chodzi. Jednak kilka dni później, 12 sierpnia, nadeszła kolejna wiadomość, tym razem od wędkarzy z okolic Kaliningradu. Mężczyźni łowiący sandacze zaobserwowali dwa delfiny. Obserwacja została tutaj udokumentowana zdjęciami i krótkim filmem. Dzięki tym materiałom, udało się ustalić że są to butlonosy. Potwierdzili to także naukowcy z Litewskiego Muzeum Morskiego na podstawie obserwacji z dokonanych dzień później w rejonie Kłajpedy. Miesiąc wcześniej parę delfinów butlonosych zaobserwowano u wschodnich wybrzeży Danii. W ciągu 2016 r., para delfinów butlonosych wielokrotnie obserwowana była u wybrzeży Niemiec. Tam doczekały się nawet imion – Delfie i Selfie.
Butlonosy przebywają głównie w rejonach przybrzeżnych stref tropikalnych i umiarkowanych. Występują w Morzu Śródziemnym i Czarnym. Największe osobniki mogą osiągać wagę do 650 kg i 380 cm długości. Samce żyją przeciętnie 45 lat, samice o 5 lat dłużej. Delfiny te zaliczane są do jednych z najszybszych waleni, potrafią pływać z prędkością 40 km/h. Butlonosy podobnie jak nasze morświny są chronione zapisami Dyrektywy Siedliskowej UE oraz Konwencji Bońskiej i jej porozumienia ASCOBANS.
Spośród wszystkich gatunków delfinów to obserwacje delfina białonosego (Lagenorhynchus albirostris) odnotowywane są w Bałtyku najczęściej, a pierwsze informacje pochodzą sprzed mniej więcej 700 lat. Do tej pory doliczono się co najmniej 40 takich zdarzeń z udziałem 70 osobników.
U wybrzeży Polski po raz pierwszy gatunek ten został odnotowany w 1862 r. w pobliżu Kołobrzegu. Tutaj także dwa osobniki obserwowano w roku 1989. Kolejne spotkanie z białonosem miało miejsce w Rozewiu, gdzie w grudniu 1994 r. znaleziono martwą samicę. Na przełomie lipca i sierpnia 1995r. w Łebie, a następnie we Władysławowie widywany był delfin białonosy ochrzczony przez rybaków imieniem Duduś. Samiec ten przez dłuższy czas przebywał w rejonie Półwyspu Helskiego, gdzie towarzyszył rybakom w połowach. Niestety, przebywanie i zabawa w pobliżu narzędzi połowowych skończyła się dla niego tragicznie – wpadł w sieci i zginął. Kolejny delfin białonosy – Fikuś obserwowany był stale w Morzu Bałtyckim począwszy od maja 1997 do września 1998. Przez cały ten okres przebywał w okolicach platform wiertniczych Petrobaltic-u; zginął wskutek przyłowu w sieciach rybackich 19 września 1998 roku.
Delfin białonosy zamieszkuje morza strefy chłodnej umiarkowanej, subpolarnej północnego Atlantyku oraz regularnie występuje w Cieśninach Duńskich. Można go spotkać w Morzu Bałtyckim. Występuje w grupach liczących do 50 osobników, gromadzących prawdopodobnie zwierzęta w podobnym wieku lub tej samej płci. Łączy się w stada liczące setki, a nawet tysiące osobników. Zauważono, że ssaki te potrafią występować oraz polować w grupach z butlonosami i delfinami białobokimi a także w towarzystwie większych waleni – finwali i humbaków. Pokarm białonosów stanowi wiele gatunków ryb pelagicznych, ze szczególnym uwzględnieniem śledzia, ryb dorszowatych i morszczuka. Dietę urozmaicają także skorupiaki i głowonogi. Białonosy są delfinami bardzo aktywnymi i często wyskakują ponad powierzchnię wody. Chętnie przebywają w pobliżu łodzi czy statków.
Wszelkie doniesienia dotyczące obecności ssaków morskich w polskiej części Morza Bałtyckiego, które wzbogacą dotychczasową bazę danych, prosimy zgłaszać dzwoniąc na numery telefonów Stacji Morskiej czynne całą dobę: 58-675-08-36 lub 601-88-99-40, wysyłając e-maila na adres: hel@ug.edu.pl lub powiadamiając “Błękitny Patrol” WWF tel. 795 -536 – 009.
Aktualizacja: na podstawie kolejnych nadesłanych materiałów udało się ustalić iż obserwowanym delfinem był butlonos Tursiops truncatus
opracował: Jarosław Jankowski