Już po raz szósty z inicjatywy Komitetu Doradczego ASCOBANS1, w trzecią niedzielę maja obchodzono Międzynarodowy Dzień Bałtyckich Morświnów. Z tej okazji, w Gdyni, na Skwerze Kościuszki przy pomniku morświna Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego przy finansowym wsparciu Narodowego Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zorganizowała okolicznościowy punkt informacyjno – edukacyjny.
Ważnym elementem zdarzenia była prezentacja nowego projektu naukowo – edukacyjnego pod nazwą „Czynna ochrona morświnów przed przyłowem” , którego trzyletnie finansowanie zabezpiecza tenże sam fundusz. Dziewięć specjalnych tablic przybliżało czytelnikom problem z jakim muszą borykać się bałtyckie morświny i plan pomocy im w rejonie Zatoki Puckiej, przy jednoczesnym uwzględnieniu potrzeb łowiących tu rybaków.
Na Zatoce Puckiej stanowiącej 1 % polskich wód Morza Bałtyckiego w latach 1990-2007 zarejestrowano ok. 40 % przyłowu – przypadków śmiertelnego zaplątania się morświnów w sieci.
(kliknij na miniaturki, aby zobaczyć powiększenia)
Dla bezpieczeństwa morświnów, bez wprowadzania ograniczeń w rybołówstwie
pomiędzy Gdynią a Helem zostanie usytuowana linia urządzeń rejestrujących
ich obecność oraz ostrzegających przed wpływaniem w rejon łowisk.
(kliknij na miniaturki, aby zobaczyć powiększenia)
Morświn bałtycki jest dzisiaj gatunkiem poważnie zagrożonym wyginięciem. W Bałtyku żyje ich zaledwie kilkaset sztuk. Największym niebezpieczeństwem dla tych sympatycznych ssaków jest zjawisko przyłowu czyli przypadkowego zaplątania się w sieci skrzelowe. Niestety obecne metody połowowe nie dają morświnom wielu szans na uniknięcie tych pułapek. Cienkie sieci są niewidoczne dla systemu echolokacji morświnów. Projekt realizowany na Zatoce Puckiej ma za zadanie lokalnie rozwiązać ten problem. Pomysł jest dość prosty, gdyż wykorzystuje znane i stosowane już na świecie akustyczne urządzenia odstraszające morświny (tzw. pingery) od groźnych sieci. Jak na razie w Polsce nikt tych urządzeń jeszcze nie zastosował. Zbudowana w ramach projektu pomiędzy Gdynią a Helem linia pingerów ma za zadanie działać jak podwodny akustyczny ekran, który ostrzegając morświny utrzyma je z dala od zatokowych łowisk, na których mogły by napotkać groźne dla nich sieci. Ponieważ pingery nie płoszą ryb rybacy nadal będą mogli spokojnie je łowić wewnątrz zatoki.
Dzięki słonecznej pogodzie wielu mieszkańców Trójmiasta i turystów wybrało się na spacer w pobliże naszego stoiska Przez cały dzień pracownicy Stacji Morskiej UG wyjaśniali idee projektu i odpowiadali na pytania przechodniów. Przy okazji rozmów o morświnach rozdawano ulotki informacyjno-edukacyjne a także specjalne konserwy rybne. Były to puszki zawierające delikatesowe szproty w oleju. Szproty – przysmak morświnów, wykorzystane do wyprodukowania tych konserw zostały złowione za pomocą sieci bezpiecznych dla morświna. Przeto ich opakowania wyposażone zostały w eko-etykietę – morświn w błękitnym sercu – znak, produktu pozyskanego w sposób bezpieczny dla morświnów.
Dla dzieci przygotowano rysunkowy kącik, gdzie mogły narysować sylwetkę morświna. Dla ułatwienia – bo któż dziś widział to zwierzę na żywo – dzieci spoglądały na gdyński pomnik, fotografie oraz naturalnej wielkości model tego ssaka. Uczestnicy tego mini-pleneru otrzymywali pocztówki i naklejki, a prace wyjątkowe wyróżniano nagrodami dodatkowymi – m.in. kolorowankami, kredkami, długopisami.
Szkoda, że w miejscu organizacji tego spotkania, na Skwerze Kościuszki w portowym Basenie Prezydenta nie pojawił się żaden żywy morświn. A jeszcze 70-80 lat temu tu bywały …
Aby dowiedzieć się więcej o morświnie, jego biologii i problemach zapraszam do stałych odwiedzin strony internetowej poświęconej tylko temu gatunkowi: www.morswin.pl.
Krzysztof E. Skóra
- ASCOBANS – Porozumienie o Ochronie Małych Waleni Bałtyku i Morza Północnego (Agreement on the Conservation of Small Cetaceans of the Baltic and North Seas) www.ascobans.org ↩