W dniach 23-26 lutego 2009r. niedaleko fińskiego Turku zebrała się na swym dorocznym posiedzeniu grupa ekspertów -„Jastarnia Group”. Zajmuje się ona aktualizacją zapisów i rekomendacji planu odtworzenia bałtyckich zasobów morświnów ASCOBANS, zwanego potocznie od miejsca gdzie sformułowano jego pierwotną treść – „Planem Jastarnia” (Jastarnia Plan).
Specjaliści „Grupy Jastarnia” na sali obrad.
To już piąte spotkanie tej grupy. Kolejne raporty z jej obrad są prezentowane na stronie Porozumienia o Ochronie Małych Waleni Bałtyku i Morza Północnego – ASCOBANS. Grupa skonstatowała, że stan zasobów morświnów nie ulega poprawie, a wdrażanie planu ochrony jest mało skuteczne, czego odzwierciedleniem jest decyzja Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) kwalifikująca bałtyckie morświny do kategorii „CR” – krytycznie zagrożonych wyginięciem.
W tej sytuacji także i tym razem, główna część spotkania była poświęcona sprawom eliminacji przez rybołówstwo przyłowu tych zwierząt. Zaprezentowano wyniki badań nad różnymi metodami jego unikania, w tym ocenę skuteczności modyfikacji różnego typu narzędzi połowowych i działania akustycznych odstraszaczy (pingerów), a także stopnia implementacji tej metody w rybołówstwie. W tym punkcie obrad polska delegacja poinformowała o zakupie przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi pingerów dla rybaków łowiących na Zatoce Pomorskiej (24 kw. ICES) oraz przedstawiła stan zawansowania i lokalne uwarunkowania realizacji projektu ochrony morświnów na wodach Zatoki Puckiej 1 .
Znaczącą część czasu poświęcono dyskusji nad trafnością dla ochrony bałtyckich morświnów, a także dla części rybołówstwa, zaleceń kontrowersyjnego Rozporządzenia WE nr 812/2004. Przedstawiono doświadczenia z realizowanych projektów badawczych dot. kontroli przyłowu z zastosowaniem obserwatorów oraz systemów zapisu video instalowanych na łodziach poniżej 15 m długości.
Wymieniono także opinie na temat planowanych i wykonywanych badań hydroakustycznych dla ustalenia preferencji siedliskowych morświnów w Bałtyku oraz możliwości oceny rozmieszczenia i zmian nakładu połowowego w rybołówstwie stosującym sieci skrzelowe. Jak na każdym spotkaniu poruszano także sposoby identyfikacji cech genetycznych morświnów zasiedlających różne rejony oraz szanse zbioru tkanek do tego rodzaju analiz na wodach Bałtyku.
Grupa wyraziła także oczekiwanie dalszej i szerszej współpracy w ochronie morświnów w ramach działań Komisji Helsińskiej (HELCOM), szczególnie w zakresie zarządzania morskimi obszarami ochrony oraz dialogu z rybołówstwem.
Kolejnym ważnym spotkaniem specjalistów europejskich w ramach Porozumienia ASCOBANS będzie posiedzenie jego Komitetu Doradczego w belgijskiej Brugii.
KES
28.02.2009r.