W niedzielę 15 maja 2011 roku odbył się w Gdyni kolejny, dziewiąty już Międzynarodowy Dzień Bałtyckiego Morświna, który corocznie obchodzony jest w trzecią niedzielę maja. Tego dnia pracownicy Stacji Morskiej Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego w Helu pojawili się na Skwerze Kościuszki, by prezentować mieszkańcom Gdyni i turystom te najmniej znane ssaki morskie żyjące w Bałtyku.

Morświny to walenie, które na stałe zamieszkują południowy Bałtyk. Dni takie jak Międzynarodowy Dzień Bałtyckiego Morświna mają upowszechniać wiedzę o tych ssakach i zapoznać z niebezpieczeństwami, jakie zagrażają ich bałtyckiej populacji. W tym celu pracownicy Stacji Morskiej cały dzień prezentowali materiały edukacyjno-informacyjne oraz urządzenia stosowane w realizowanych przez tę placówkę projektach, dedykowanych bałtyckim morświnom.

Tegoroczne stoisko

Pod naszym namiotem udało się zgromadzić całą gamę ciekawych eksponatów. Można było zobaczyć model najnowszej sieci rybackiej, tzw. klatki dorszowej, która w żaden sposób nie zagraża morskim ssakom, a zatem likwiduje problem przyłowu morświnów. Z kolei sieci, które z powodu swojej specyficznej budowy i trudności z ich wykryciem poprzez system echolokacji stanowią niebezpieczeństwo dla morświnów wyposaża się w pingery, czyli urządzenia emitujące dźwięki słyszalne jedynie dla morświna, ostrzegające przed niebezpieczeństwem. Na stoisku można było posłuchać jednego z takich urządzeń za pomocą specjalnego hydrofonu. Wzorem lat ubiegłych przywieźliśmy ze sobą również POD-y, czyli detektory obecności morświnów, które nagrywają dźwięki rozchodzące się pod wodą. Dzięki możliwości analizy tych niesłyszalnych dla ucha ludzkiego dźwięków przy pomocy specjalnych programów komputerowych, można jednoznacznie ocenić, czy zarejestrowany dźwięk należy do morświna czy też nie.

Wystawowy model POD-a

Odlewy morświnów naturalnej wielkości

Klatka dorszowa

Tego dnia promowaliśmy również międzynarodowy projekt SAMBAH, którego realizatorem w Polsce jest Uniwersytet Gdański oraz Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Oddział Morski w Gdyni. Głównym celem projektu jest oszacowanie liczebności bałtyckiej populacji morświnów oraz określenie rejonów występowania tych zwierząt w Morzu Bałtyckim. W związku z faktem, iż metodą badawczą zastosowaną w celu pozyskiwania danych w projekcie jest statyczny monitoring akustyczny, polegający na detekcji dźwięków wydawanych przez morświny, w celu objaśnienia społeczeństwu sposobu działania procesu echolokacji na imprezie zaprezentowano instalację imitującą sonar, którym posługują się morświny w tymże procesie. W metalowym modelu morświna, wykonanym z taśmy montażowej (patrz zdjęcie), umieszczony został czujnik ruchu, wykrywający pojawiające się w jego zasięgu ruchome przedmioty. Czujnik sprzężony z systemem nagłaśniającym reaguje na ruch, a następnie generuje odtwarzanie wcześniej przetworzonych, słyszalnych dla ludzkiego ucha, dźwięków imitujących kliki, wytwarzane przez morświny.

Model morświna wraz z czujnikiem ruchu

Tablice informacyjne międzynarodowego projektu Sambah

Dla najmłodszych miłośników morświnów przygotowaliśmy książeczki o bałtyckich ssakach, pocztówki i naklejki oraz nie lada atrakcję – balony wypełnione helem. Na balonach, których w ciągu kilku godzin tej chłodnej i deszczowej niedzieli rozdaliśmy kilkaset, znajdowało się logo z wizerunkiem morświna oraz hasłem: „Ratujmy bałtyckie morświny”. Nasze działania edukacyjne, mające na celu rozpowszechnianie wiedzy o morświnach wspierała Grupa LOTOS S.A., która przygotowała specjalnie na ten dzień moc atrakcji dla najmłodszych. Dzieci mogły złowić rybkę, nauczyć się robić żeglarskie węzły czy zrobić sobie pamiątkowe zdjęcie z morświnem. Wszystkie pociechy biorące udział w zabawach mogły liczyć na nagrodę tematycznie związaną z Morzem Bałtyckim.

 

Mimo nie najlepszej pogody liczba zainteresowanych osób przeszła nasze oczekiwania. Bezsprzecznie można wykazać, że Morze Bałtyckie i zwierzęta, które w nim żyją nie są obojętne mieszkańcom wybrzeża i odwiedzającym Gdynię turystom. Potrzeba jednak ogromnej pracy, żeby wiedza o morświnach i zagrożeniach, jakie je spotykają oraz sposobach ochrony tych waleni utrwaliła się w społecznej świadomości mieszkańców Polski.

Tekst: Paweł Bloch, Monika Kosecka
Foto: Krzysztof Skóra
17.05.2011r.

Obejrzyj galerię zdjęć (kliknij na miniatury, aby je powiększyć):